Legislacja

Przygotowanie do budowy elektrowni jądrowej, proces budowy, a następnie eksploatacja elektrowni oraz jej likwidacja wymagają spełnienia najwyższych norm bezpieczeństwa. Wynika to z faktu, że funkcjonowanie takiego obiektu ma potencjalne oddziaływanie o charakterze globalnym. Dlatego też prace związane z tworzeniem polskiego prawodawstwa w tym zakresie uwzględniają międzynarodowe przepisy dotyczące rozwoju energetyki jądrowej.

Podstawowym aktem prawnym, przyjętym przez polski Parlament, jest Prawo atomowe (Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r.). Ustawa określa ramy funkcjonowania energetyki jądrowej w Polsce – od momentu rozpoczęcia przygotowań do budowy elektrowni aż do jej zamknięcia i likwidacji. Prawo atomowe definiuje m.in. jakie warunki muszą być spełnione, aby uzyskać zgodę na rozpoczęcie budowy oraz rozruch elektrowni jądrowej. Określa też zasady gospodarowania wypalonym paliwem, a także zasady wypełniania zobowiązań międzynarodowych, dotyczących m.in. bezpieczeństwa jądrowego, ochrony przed promieniowaniem jonizującym oraz zabezpieczeń materiałów jądrowych i kontroli technologii jądrowych. Zgodnie z ustawą, głównymi kryteriami oceny wszelkich decyzji i działań związanych z energetyką jądrową jest bezpieczeństwo i ochrona radiologiczna. Nadzór nad całością spraw związanych z energetyką jądrową sprawuje Prezes Państwowej Agencji Atomistyki. Prawo atomowe precyzyjnie określa zakres jego obowiązków i kompetencji.

Szczegółowe zasady i warunki realizacji prac przygotowawczych i budowy elektrowni jądrowej określa Ustawa z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów jądrowych oraz inwestycji towarzyszących. Opisano w niej m.in. zasady wydawania decyzji o ustaleniu lokalizacji, a także zasady nabywania przez inwestora praw do nieruchomości, na których ma być budowana elektrownia. Przepisy ustawy określają też, w jaki sposób będą dzielone środki wynikające z budowy elektrowni pomiędzy gminą lokalizacyjną a gminami sąsiednimi (co do zasady gmina na której znajduje się elektrownia przekazuje do podziału gminom sąsiadującym połowę kwoty, którą otrzymuje od operatora elektrowni z tytułu podatku od nieruchomości).

Zasady funkcjonowania elektrowni jądrowych są określone w rozporządzeniach Rady Ministrów wydanych na podstawie Ustawy Prawo atomowe. Jednym z kluczowych dokumentów jest Rozporządzenie z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu przeprowadzania oceny terenu przeznaczonego pod lokalizację obiektu jądrowego, przypadków wykluczających możliwość uznania terenu za spełniający wymogi lokalizacji obiektu jądrowego oraz w sprawie wymagań dotyczących raportu lokalizacyjnego dla obiektu jądrowego. Rozporządzenie określa zasady i zakres prowadzenia badań lokalizacyjnych związanych z wyborem miejsca budowy elektrowni jądrowej. W szczególności wymienia cechy badanego obszaru, które wykluczają budowę elektrowni w danym miejscu (tzw. wady zasadnicze). W rozporządzeniu opisano również elementy, które ma zawierać raport lokalizacyjny.